‘Tarım eserlerinin fiyatı daha da artabilir’
Mehmet Korkmaz
6 min read
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Lideri Şemsi Bayraktar, “16 Ekim Dünya Besin Günü” nedeniyle yaptığı yazılı açıklamada, Birleşmiş Milletler Besin ve Tarım Örgütünün (FAO) kurulduğu 16 Ekim tarihinin, her yıl “Dünya Besin Günü” olarak kutlandığını hatırlattı.
Bu yıl Dünya Besin Günü’nün, her yerde, her insanın tertipli olarak ve yeteri kadar besleyici besine erişmesini sağlamak gerektiği vurgusuyla, “geride kimseyi bırakma” temasıyla kutlandığına dikkati çeken Bayraktar, 150 ülkede çeşitli etkinliklerle kutlanan Dünya Besin Günü’nün, dünya çapında açlık çeken beşerlerle ilgili farkındalığı artırarak açlığa son vermeye yönelik çalışmaları hızlandırmayı, herkes için besin güvenliğini ve sağlıklı beslenmeyi teşvik etmeyi amaçladığını tabir etti.
Bayraktar, FAO’nun, kelam konusu etkinliklerde global ısınmanın, yükselen besin fiyatlarının ve milletlerarası gerginliklerin dünya besin güvenliğini etkilediği bir ortamda dünyada her insanın bu durumdan ziyan gördüğüne dikkati çektiğini belirtti.
Bayraktar, şunları kaydetti:
“FAO’ya nazaran, daha düzgün bir dünya yolunda ara alınmasına karşın pek çok kişi bu güzellikten yaralanamıyor. Dünyada besin arzı yeterliyken milyonlarca insan sağlıklı besine ulaşamıyor, yetersiz besleniyor ve besin güvensizliği riskine maruz kalıyor. Dünyada yoksul insanların yüzde 80’i kırsal alanlarda yaşıyor ve geçimlerini tarımdan sağlıyor. Bu kısımlar tabiat yahut insan tarafından meydana getirilen aksiliklerden daha çok etkileniyor.”
Tüm dünyada açlıkla uğraş devam ederken FAO datalarına nazaran, 2021 yılında 828 milyon insanın yetersiz beslendiğini ve açlık yaşadığını kaydeden Bayraktar, 2021’de dünyada yaklaşık 2,3 milyar insanın yani dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 30’unu, orta yahut önemli seviyede besin güvensizliği yaşadığına işaret etti.
Bayraktar, dünyayı tesiri altına alan Kovid-19 salgınının ağır tesirleri devam ederken Rusya-Ukrayna savaşının başladığını tabir ederek, şöyle devam etti:
“Bu durum ne yazık ki dünyamızda yaşanan açlık ve yetersiz beslenmeyle olan savaşı daha da zorlaştırdı. Birçok ülke için besin güvenliği ve beslenme durumuna gölge düşürdü. Açlık ve yetersiz beslenmeden en çok etkilenen az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin besin üretiminde kendine kâfi seviyeye gelmeleri ehemmiyet taşıyor. Lakin günümüzde besin yardımına gereksinim duyan ülke sayısı artıyor. FAO’nun besin üretimine ait raporunda, dışarıdan besin yardımına muhtaçlık duyan ülke sayısının 45’e yükseldiği belirtiliyor. Dünyada besin güvenliğini sağlamak fakat devletlerin, memleketler arası kuruluşların, sivil toplum kuruluşlarının ve tüm başka aktörlerin de faal iştirak ve diyaloğuyla mümkün olabilir.”
Bayraktar, Rusya-Ukrayna savaşının etkilediği ekonomik krizin, Tahıl Koridoru Muahedesi ve başka ülkelerin çabalarıyla azaltılmasının öngörüldüğünü belirterek, “Fakat FAO’nun açıkladığı Dünya Besin Endeksi datalarına nazaran aylık bazda son periyotta azalma kelam konusu olsa da memleketler arası piyasalarda bilhassa doğal gaz ve petrol üzere ham unsur ve tarım eserleri fiyatlarının artabileceği görülüyor. Sıkıntıların kısa müddette çözülmesini beklememekle birlikte istikrarlı siyasetlerin ve uygulamaların bir an evvel devreye girmesi gerekiyor. Gerekli önlemleri ivedilikle alarak, bu riskleri ülke olarak yönetmek zorundayız. Bunu başaramazsak üreticimiz de tüketicimiz de bu güç günleri aşamayacaktır.” değerlendirmelerinde bulundu.
Gıda fiyatlarında yaşanan artışlar ve fiyatlardaki dalgalanmaların, bilhassa gelişmemiş ve az gelişmiş ülkelerde besine erişimi zorlaştırdığını, hatta kimi vakit imkansız hale getirdiğini kaydeden Bayraktar, bu nedenle tarım kesimine ihtimam göstererek, dalın “stratejik” sıfatını ön plana çıkaracak çalışmalar yapılması gerektiğini vurguladı.
– “Gıda teminatını aşağı çeken besin israfı artık bitmeli”
Bayraktar, besin israfına son vermek gerektiğinin altını çizerek, Birleşmiş Miletler Etraf Programı (UNEP) tarafından hazırlanan Besin İsrafı Endeksi Raporu’na nazaran, dünyada üretilen besinin 3’te 1’inin israf edildiğini yahut kaybolduğunu lisana getirdi.
Gıda güvenliğini sağlamada kayıp ve israfın azaltılmasının en az verimlilik kadar değerli olduğuna işaret eden Bayraktar, büyük emek ve kaynak harcanarak üretilen her eserin bir gramının dahi ziyan edilmeyecek kadar bedelli olduğunu, besin teminatını aşağı çeken israfın artık bitmesi gerektiğini bildirdi.
Türkiye’nin, Akdeniz çanağında global ısınmadan en makûs etkilenen ülkelerin başında geldiğini vurgulayan Bayraktar, şu değerlendirmede bulundu:
“Önlem alınmazsa Türkiye’nin su kaynakları süratle kuruyacak, besin güvenliği tehlikeye girecek, insanlarımızın besine ulaşması zorlaşacaktır. Yalnızca son 10 yılda su kullanımı 3’te 1 oranında arttı. Su idaresi siyasetleri süratle hayata geçmeli ve mevcut sistem değiştirilmelidir. Acil olarak açık sistemlerden kapalı sulama sistemlerine geçilmeli, daha az su isteyen kurak bölgelerin ekolojisine uygun eserlerin yetiştirilmesi teşvik edilmelidir. Yağmur suyunun toplanması ve gri suyun stratejik olarak tekrar kullanılması su tüketimini azaltacaktır.”
– “Türkiye’ye çok oranda besin fiyat artışı yakışmıyor”
Bayraktar, ziraî potansiyeli hayli yüksek bir Türkiye’ye çok oranda besin fiyat artışının yakışmadığını tabir ederek, bir vakitler uygulanan “ithalatla fiyatları terbiye etme” periyodunun geride kaldığını belirtti.
Artık ziraî üretimde en üst yeterlilik oranına kavuşmak gereğinin ortaya çıktığına işaret eden Bayraktar, şunları kaydetti:
“Üretimde atıl kapasitenin en aza indirilmesi ve randımanın artırılması ile üretim potansiyelinin istenen seviyede kullanılması, besin enflasyonu riskinin azaltılmasında kıymetli bir araç olacaktır. Tarımın yapısal meselelerinden birisi olan sulamada, kuraklık durumunda eser rekolte düşüşlerinin önlenmesi için sulama alanlarının artırılması, sulama suyu potansiyelini en faal kullanan basınçlı sulama sistemlerinin yaygınlaştırılması gerekiyor. Yeniden işletme ölçeklerini büyütmek için arazi toplulaştırmasıyla üretimde aktifliği artırmak da üretim maliyetlerini ve hasebiyle tarım ve besin fiyatlarını düşürmede kıymetli bir rol oynayacaktır. Tarım ve besin eserlerinin tarladan sofraya ulaşmasındaki maliyet artışında, çiftçinin ürettiğini pazarlamada gereğince yer alamaması tarımın yapısal meselelerinden birisi olan örgütlenme ile ilgilidir. Üretici aktif bir örgütlenme içerisinde bulunmamakta, pazarlama zinciri gereğinden uzun olmaktadır. Tarım eserleri için piyasa garantisi sağlamak, fiyat dalgalanmalarını azaltmak, besin bedel zincirini kısaltmak ve çiftçinin ürettiği eserin ticaretinde kelam sahibi olması için kontratlı çiftçiliği geliştirmek ve yaygınlaştırmak gerekiyor. Girdi kullanımında aktiflik artırılarak kullanımı azaltmak ise üretim maliyetlerini düşürmede önümüzdeki süreçte kaçınılmaz bir hale gelecektir. Örtü altına yatırım yapmak desteklenirse, üretim artış suratını talep artış suratından daha üste çekerek mevsim dışı fiyat artışlarının önüne geçilebilir.”
TZOB Genel Lideri Şemsi Bayraktar, Bartın’da yaşanan maden ocağı patlamasına ait de taziye dileklerinde bulunarak, “Hayatını kaybeden 41 vatandaşımıza Allah’tan rahmet, kederli ailelerine sabır dilerim. Yaralı kardeşlerimize de acil şifalar diliyorum. Temennim milletimizi yasa boğan bu türlü acı hadiselerin bir daha yaşanmamasıdır. Geçmiş olsun Bartın.” sözlerini kullandı.
